چالش‌های پیش روی نویسنده «روح‌الله»: یک واو پس و پیش نکردم/ نامه منتشر نشده و مهم امام(ره) به پاپ درباره اسرائیل

پس از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی آثار متعددی درباره این واقعه نوشته شده است؛ آثاری که تلاش کرده‌اند هرکدام وجهی از وجوه انقلاب مردمی ایران را به تصویر بکشند. شخصیت امام(ره) و نقش ایشان در تأثیرگذاری در میان اقشار مختلف جامعه، نقطه وحدت و ترجیع‌بند همه آثاری است که با این محتوا منتشر شده‌اند. با گذشت بیش از چهار دهه از حیات انقلاب اسلامی، به نظر می‌رسد خلأهایی در زمینه روایت از تاریخ انقلاب وجود دارد که نویسندگان جوان و محقق را بر آن می‌دارد تا به آنها بیشتر بپردازند و شمعی در بخش‌های تاریک این روایت‌ها روشن کنند؛ اما این کار با همه جذابیتی که دارد خالی از آسیب و سختی نیست. سختی تحقیق از یک سو، دشواری پاسخگویی به نقدهایی که مطرح می‌شود از سوی دیگر، کار را معمولاً برای نویسندگان خلاق در این زمینه سخت می‌کند.

هادی حکیمیان که دانش‌آموخته رشته تاریخ است، تاکنون آثار متعددی با همین نگاه برای گروه سنی نوجوان و بزرگسال نوشته است. او که تاکنون در قالب‌های گوناگون رمان،‌ زندگی‌نامه و داستان طبع‌آزمایی کرده، به‌تازگی کتاب خود را با همکاری انتشارات شهرستان ادب روانه بازار نشر کرده است. کتاب «روح‌الله» که در آستانه آغاز دهه فجر و سالروز پیروزی انقلاب اسلامی منتشر شده، زندگی‌نامه‌ای است از فرازهای مهم زندگی امام خمینی(ره). در معرفی این اثر آمده است: این نوشتار داستان‌واره‌ای است براساس زندگی تاریخی و سیاسی یک رهبر. پرداختن به زندگی آیت‌الله خمینی(ره)، به عنوان یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در تاریخ معاصر،‌ همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران داخلی و خارجی بوده است. بی‌شک پرداختن به تمام زوایای زندگی یک رهبر بزرگ دینی و سیاسی فرصت و مجالی بیشتر می‌طلبد. 

در این اثر سعی شده پاره‌ای از رخدادهای مهم تاریخی مؤثر در شکل‌گیری شخصیت آیت‌الله خمینی(ره) و به تبع آن، انقلاب اسلامی مطمح نظر قرار گیرد. زندگی تاریخی، سیاسی شخصیت‌های بزرگ و به ویژه رهبران اثرگذار در انقلاب‌های مهم، همواره از علاقه‌مندی‌های اقشار کتابخوان جامعه بوده است. سیدروح‌الله موسوی خمینی(ره)، رهبر انقلاب اسلامی ایران،‌ شخصیتی چند بُعدی است که مطالعه و شناخت زندگی او، هم در فهم تاریخ معاصر مؤثر است و هم می‌تواند در تصمیم‌گیری برای افق‌های آینده مؤثر باشد. کتاب «روح‌الله» تکیه بر وقایع مستندی دارد که در کنار یکدیگر، بخش مهمی از زندگی تاریخی و سیاسی رهبر انقلاب اسلامی را بازگو می‌کند. منابع و مآخذ مذکور، در پایان کتاب، به خوبی روشنگر دقت نویسنده و تلاش او برای روایتی دقیق از وقایع دار؛ ولی این امر منافی استفاده نویسنده از تکنیک‌های معمول زندگی‌نامه‌نویسی برای تبیین و جذابیت بیشتر اثر نیست. 

خبرگزاری تسنیم به مناسبت انتشار این اثر به گفت‌وگو با حکیمیان پرداخته است. او در این گفت‌وگو ضمن اشاره به چرایی نگارش کتاب «روح‌الله» از سختی‌های کار در این حوزه گفته است. مشروح گفت‌وگوی تسنیم با او را می‌توانید در ادامه بخوانید:

*تسنیم: آقای حکیمیان، طی بیش از چهار دهه گذشته آثار متعددی درباره امام(ره) و انقلاب نوشته شده است؛ آثاری که هر کدام تلاش داشته‌اند به وجهی از وجوه زندگی بنیان‌گذار انقلاب اسلامی بپردازند. کتاب «روح‌الله» که اخیراً به قلم شما منتشر شده، تلاش دارد به وقایع مهمی از زندگی امام(ره) و تأثیر آنها بر زندگی و شخصیت ایشان بپردازد؛ یعنی در واقع کتاب به حوادث و وقایعی می‌پردازد که پیش از این در منابع تاریخی به آنها اشاره شده است. نگارش این کتاب در دهه چهارم انقلاب بر مبنای چه خلأیی صورت گرفته است؟

کتاب درباره امام خمینی(ره) زیاد نوشته شده است، اما عمده آثاری که درباره ایشان نوشته شده در حوزه کارهای پژوهشی و دانشگاهی است، ارجاعات دارند و در قالب مقاله دانشگاهی است. من سعی کردم که شیوه کار در کتاب «روح‌الله» روایت‌گونه باشد. در ابتدای کتاب هم به این موضوع اشاره شده است که «روح‌الله» داستان‌واره‌ای مستند براساس زندگی امام(ره) است تا تمامی اقشار اعم از جوان و دانشجو تا مخاطب عام و حتی زنان خانه‌دار نیز بتوانند با آن ارتباط برقرار کرده و مطالعه کنند.  

در واقع تمام تلاشم این بود که کتاب کشش داستانی را داشته باشد، اما در عین حال نمی‌توان گفت به این اثر عنوان «رمان» اطلاق کرد؛ چون نمی‌توانستم تخیل را وارد کار کنم. این اثر براساس مستندات نوشته شده است، تلاش شده است از به کار بردن لغات و اصطلاحات سخت و دور از ذهن پرهیز شود تا مخاطبان بتوانند با این اثر ارتباط برقرار کنند.

از سوی دیگر، عمده کتاب‌هایی که درباره امام(ره) نوشته شده است، به زندگی ایشان از سال 42 به بعد می‌پردازند؛ از کتاب‌های تاریخی مدارس و دانشگاه گرفته تا حتی صدا و سیما زندگی سیاسی امام(ره) را از این تاریخ به بعد بررسی می‌کنند؛ از این منظر در بین مردم نیز جا افتاده که زندگی سیاسی امام(ره) از این تاریخ به بعد شروع می‌شود؛ این در حالی است که امام(ره) در دوره پهلوی اول، بعد از استعفای رضا شاه و اشغال ایران در دهه 20 و 30 فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی زیادی داشته‌اند که به آنها پرداخته نشده است. اتفاقات متعددی در زندگی امام(ره) از دوران نوجوانی و جوانی امام(ره) که مصادف است با دوران قاجار، پس از آن در دوران رضا شاه، روزگار ملی شدن صنعت نفت در دهه 30 و ... رخ داده که از نظر بسیاری از نویسندگان مغفول مانده است. عمده کتاب‌ها نیز زندگی ایشان را تا 22 بهمن‌ماه 57 بررسی می‌کنند و در این تاریخ به پایان می‌رسند؛ در حالی که پس از انقلاب نیز وقایع مهمی رخ می‌دهد که از آن جمله می‌توان به پیروزی انقلاب، وقوع جنگ تحمیلی، برگزاری ادوار مختلف انتخابات، فعالیت گروه‌ها و جریان‌های مختلف، ترورهایی که به دست منافقین صورت می‌گرفت، جنگ شهرها و ... اشاره کرد. در کتاب «روح‌الله» سعی کردم با در نظر گرفتن این موضوع، به این مسائل نیز بپردازم. 

انتهای پیام/